بررسی روانشناختی فضای خوابگاه دخترانه

رابطه انسان با محیط اطراف خود همواره بحثی چالش برانگیز و جذاب بوده است. قابليت ترجمه این رابطه به زبان طراحي محيط و معماري نیز همواره مورد توجه روانشناسان محیطی و پژوهشگران اين حوزه از دانش بوده است. یکی معیارهای روان شناسی محیطی در بین ساکنین خوابگاه دخترانه، ارتباط آن با موضوع جنسیت، تحصیلات و نوع خوابگاه می باشد. زندگی در خوابگاه مانند زندگی در آپارتمان یا مکان های عمومی تحت تأثیر شرایط مشابه و یکسانی قرار دارد. در خوابگاه دخترانه و خوابگاه پسرانه معمولا افراد با کسانی هم اتاقی می شوند که ممکن است کاملا غریبه باشند و هیچ گونه شناختی از آن شخص نداشته باشند.

همچنین بعید است که اتاق های خوابگاه دخترانه و اقامتگاه پسرانه در تهران و سایر شهرها دارای امکانات رفاهی مناسب از جمله: حمام، آشپزخانه و سایر امکانات به صورت خصوصی برای هر اتاق باشد. علاوه بر این، مالکان و مسئولین خوابگاه دخترانه باید شرایطی را فراهم سازند که هم افراد دانشجو امکان مطالعه داشته باشند و هم بتوانند به راحتی به انجام امور تحصیلی بپردازند و همچنین افراد غیر دانشجو بتوانند در کنار هم مسالمت آمیز زندگی کنند. بنابراین فضای خوابگاه دخرتانه تهران باید مطالعه کردن، معاشرت و فعالیت هایی که اغلب در تقابل یکدیگر هستند را آسان سازد. علت وجود چنین مشکلاتی کمبودهای رایج در طراحی و ساخت خوابگه دخترانه در تهران و دیگر شهرها هستند. داشتن فضای مناسب برای مطالعه در خوابگاه از اولویت بالایی برخوردار است.

در اکثر خوابگاه دخترانه و سایر خوابگاه دانشجویی و کارمندی در تهران و سایر شهرها ظرفیت اتاق های خوابگاه با جمعیت موجود در آن متناسب نمی باشد. مثلا در اتاقی که ظرفیت واقعی آن برای ۲ نفر است، به ۴ نفر اسکان می دهند. براساس مطالعات انجام شده اتاق های با ظرفیت بالا تنش ها و مشکلات زیادی را نیز دارند که متاسفانه چه در خوابگاه دخترانه و چه در سایر خوابگاه دانشجویی زیادی در سطح شهر وجود دارند که غالبا بالای ۱۰ نفر را در یک اتاق جا می دهند تعداد زیاد افراد در یک محیط و فضای کم قطعا باعث به وجود آمدن تنش ها و مشکلات می شود. همین مساله می تواند جو روانی کحیط خوابگاه دخترانه و سایر خوابگاه دانشجویی و کارمندی را تحت الشعاع خود قرار دهد. بدون شک زندگی در فضایی که مستعد بروز تنش های مداوم است نمی تواند برای ساکنین خوابگاه محیطی آرامش بخش و امن را به همراه داشته باشد.

طراحی فضای داخلی خوابگاه دخترانه

دو نوع طرح بسیار رایج در معماری خوابگاه دخترانه و انواع خوابگاه دانشجویی و کارمندی دیگر، طرح سوئیتی و طرح کریدوری است. در سوئیت ها چندین اتاق فردی و تک نفره وجود دارند که دارای سالن مشترک و یک حمام و سرویس مشترک هستند. طرح سنتی کریدوری شامل سالن های طولانی با اتاق های کنار هم همراه حمام ها و سرویس های بزرگ گروهی است که همه از آن استفاده می کنند. در حالی که به نظر می رسد در هر دو موقعیت فضا برای هر شخص یکسان باشد، در طرح های سوئیتی معمولا فرد با تعداد کمتری از افراد روبه رو می شود و کمتر از امکانات بهره می برد. ساکنین طرح سنتی، ترجیح می دهند در سالن و راهرو خوابگاه با دیگران تعامل داشته باشند.

واضح است که این راهروها خیلی عمومی هستند و برای ارتباطات غیر رسمی با دوستان مکان مناسبی می باشند. از طرف دیگر افرادی که در سوئیت های خوابگاه دخترانه تهران و سایر شهرها ساکن هستند معمولا از اتاق های خوابگاه برای معاشرت و ارتباط با دیگران استفاده می کنند و همچنین ساکنین سوئیت ها معمولا نسبت به ساکنین طرح سنتی یا همان کریدورها احساس ازدحام کمتری دارند و در مقایسه با ساکنان کریدورها اجتماعی تر هستند. نوع طراحی فضای کلی خوابگاه دخترانه در تهران و سایر شهرها می تواند مستقیما بر روحیات ساکنین خوابگاه اثرگذار باشد. برای ساکنینی که اساسا درونگرا هستند حضور در خوابگاه هایی که ارتباط کمتری با سایر ساکنین خوابگاه را طلب می کند می تواند قابل تحملتر باشد. این در حالی است که اکثر افرادی که شخصیت برونگرایی دارند تمایل به حضور در خوابگا هایی را دارند که تعامل با سایر ساکنین خوابگاه در آن بیشتر است.